De diabetische voet

De oorzaken voor het ontwikkelen van diabetes type 1 zijn nauwelijks bekend.

Mogelijke oorzaken zijn:

• Virussen
• Milieufactoren
• Voeding
• Erfelijkheid (in geringe mate)

Diabetes type 2: Komt steeds vaker voor. In veel gevallen liggen de oorzaken in de leefstijl.

• Erfelijke aanleg
• (Ernstig) overgewicht
• Een ongunstige vetverdeling
• Gebrek aan lichamelijke activiteit
• Roken
• Voedingsfactoren: te veel verzadigd vet en te weinig onverzadigd vet en vezels.

Het ontstaan van een diabetische voet:

Diabetische voetklachten kunnen ontstaan door neuropathie, slechte doorbloeding of een infectie.

• Neuropathie: Dit betekent een beschadiging van de zenuwen. Beschadiging van de zenuwen veroorzaken een verminderd gevoel. U voelt bijvoorbeeld een te warm voetenbad, door de zon verhitte tegels, steentjes in de schoen of drukplekjes niet meer. Hierdoor kunnen makkelijk wondjes ontstaan die moeilijk genezen. Streef naar een optimale bloedsuikerspiegel waardoor de kans op uitbereiding van neuropathie wordt verminderd.
• Standsafwijkingen: als bepaalde zenuwen uitvallen, gaan uw kleine voetspieren slechter werken. Overheersing van de onderbeenspieren kunnen dan leiden tot standsveranderingen in de voet. Dit veroorzaakt drukplekken die kunnen leiden tot eelt, blaren en wonden.
• Verminderde doorbloeding: Patiënten met diabetes hebben grotere kans op een verslechterde doorbloeding naar de voeten. Wanneer er dan een wondje op de voet ontstaat zal dit slechter genezen omdat er geen optimale bloed- en zuurstoftoevoer kan plaatsvinden.
• Infectie: Patiënten met diabetes kunnen vatbaarder zijn voor infecties. Ook een kalknagel valt onder een infectie. In de volksmond wordt vaak de term kalknagel gebruikt voor een verdikte, brokkelige, geel verkleurde nagel. Meestal is er dan sprake van een schimmelinfectie.
• Limited joint mobility: Bij limited joint mobility is de mobiliteit van uw voetgewrichten beperkt. Hierdoor ontstaan beschadigen van de zenuwen. Dit kan tot gevolg hebben dat de stand van de voet verandert en dat uw gewrichten minder bewegelijk worden.

Wondjes bij mensen met diabetes

• Laat wondjes die niet binnen 3 tot 5 dagen dicht zijn, controleren door de huisarts of een podotherapeut. Wanneer het wondje ontstoken is, raadpleeg dan zo spoedig mogelijk uw huisarts of podotherapeut. Een ontsteking herkent u aan het rood, warm, pijnlijk of dikker worden van de voet.
• Wanneer u wondjes aan de voet heeft mag u geen voetenbad nemen. De genezing wordt namelijk belemmerd door het week worden van de huid rondom de wond.

Schoenadvies bij mensen met diabetes

• Koop schoenen altijd in de namiddag. In de loop van de dag worden uw voeten namelijk dikker.
  Een goede schoen hoef je niet uit te lopen, deze moet gelijk goed zitten.
  Voldoende ruimte in breedte en lengte. Uw schoenen moeten minimaal 1 cm langer zijn dan uw grootste teen om goed te kunnen afwikkelen.
• Laat uw maat jaarlijks opmeten aangezien de voeten veranderen naarmate het ouder worden.
  Stevig hielcontrefort voor het naar binnen of buitenzakken van de hielen tegen te gaan.
  Schoenen moeten een veter/ klittenbandsluiting hebben. Dit geeft stevigheid aan de voet.
  De maximale hakhoogte mag 2-3 cm zijn. Hoe breder de hak van de schoen, hoe stabieler.
• Zorg dat er een los uitneembaar voetbed in de schoen aanwezig is. Dit zorgt voor voldoende ruimte.
  Heeft u zolen en/of een orthese? Neem deze altijd mee met het passen van schoeisel om te weinig ruimte in de schoen te voorkomen.
• Let in het bijzonder op stiksels en naden ter hoogte van de tenen en eventueel aanwezige knobbels op de voeten. Het liefste naadloze schoenen en sokken, naden rekken namelijk niet.
  Voor het dragen van een schoen, voel met uw hand of er eventueel iets inzit. Mensen met diabetes waarbij het gevoel verminderd is, hoeven dit niet te voelen.

Tips huid- en nagelverzorging bij mensen met diabetes

• Was uw voeten dagelijks met lauw water. Droog ze voorzichtig af met een zachte handdoek (of bij onvoldoende ruimte een theedoek) en in het bijzonder tussen en onder de tenen. Wanneer de huid te droog is, gebruik dan een goede voetcrème met het bestanddeel ureum.
• Inspecteer iedere dag uw voeten om “vreemde” plekjes op te sporen, bijvoorbeeld scheurtjes, wondjes, kloven, blaren, verkleuringen van de huid (blauw, roodheid) of veranderingen aan de teennagels. Gebruik eventueel een spiegel om onder de voet en tussen de tenen te kijken. Wanneer iemand zelf de voeten niet kan bekijken, door een slecht gezichtsvermogen vraag dit dan aan familie of vrienden. Het is belangrijk.
• Inspecteer de schoen voordat u deze aantrekt door met de hand te voelen of er iets in zit (bijvoorbeeld steentjes).
• Loop nooit op blote voeten. Loop dan liever op slippers of sloffen met een hielomsluiting. Dit aangezien het gevoel vaak verminderd is waardoor een slipper/slof zonder hielomsluiting verloren kan raken.
• Vermijd te strakke sokken en panty’s met naden, deze kunnen de huid beschadigen en de bloedcirculatie belemmeren.
• Knip nagels recht af, nooit de hoeken wegknippen waardoor ingegroeide nagels kunnen ontstaan. Zijn de nagels pijnlijk of zijn ze te hard om zelf te kunnen knippen, bezoek dan een pedicure (met diabetes-aantekening) of vraag uw podotherapeut om advies.
• Verwijder zelf nooit eelt, wratten en likdoorns/eksterogen. Gebruik ook geen likdoornpleisters die bij de drogist/apotheek verkocht worden. Deze kunnen de huid verbranden (door de werking van de chemische middelen) en beschadigen.
• Neem nooit langer dan 5 minuten een voetenbad, anders wordt de huid te week en extra kwetsbaar voor wondjes en infecties. Gebruik bij een voetenbad geen soda of biotex, maar gewoon keukenzout. Spoel altijd na met schoon water. Bij wondjes geen voetenbad nemen.
• Test altijd de watertemperatuur met uw elleboog of thermometer. Door aantasting van de zenuwen is het mogelijk dat u niet voelt of het water te heet is, waardoor de kans op verbranding ontstaat.
• Loop niet op hete oppervlakken zoals een zandstrand of het cement/tegels rond bijvoorbeeld een zwembad.
• In beweging zijn bevordert de bloedcirculatie en een eventueel overgewicht kan hierdoor minder worden. De podotherapeut kan u voorlichten wat goede schoenen zijn om mee te wandelen.
• Regelmatige screenings zijn belangrijk. De podotherapeut, maar ook de doktersassistente/praktijkondersteuner en eventueel de diabetes verpleegkundige kunnen uw voeten testen op gevoel (sensibiliteit) en doorbloeding.
• Nuttig niet teveel alcohol. Alcohol kan de neuropathie (zenuwbeschadiging) doen toenemen, welke door de DM al aangetast kan zijn. Hierdoor kunnen kleine wondjes slechter gevoeld/ genezen worden.
• Stop met roken! Roken kan de bloedsomloop nadelig beïnvloeden wat toch al een complicatie voor mensen met DM kan zijn.